Stress en trauma: extra brandstof? Of juist een energielek?

De invloed van stress en trauma op je sportieve prestaties

We kennen allemaal de verhalen van topsporters die ondanks persoonlijke drama’s toch piekprestaties leveren. Soms lijkt het alsof stress en trauma juist zorgen voor extra focus en drive. Maar, hoe zit dat echt? Wat doet stress – en met name onverwerkt trauma – met jouw sportieve prestaties, herstel en motivatie? En belangrijker: hoe herken je de signalen bij jezelf? Lees snel verder in deze blog!

 

 

🧠 Stress: je beste vriend of je grootste saboteur?

Stress heeft – in de juiste dosis – een functie. Een beetje gezonde spanning voor een wedstrijd, een deadline of een pittige workout kan ervoor zorgen dat je alert, scherp en gefocust bent. Dit heet ook wel acute stress. Je lichaam maakt dan tijdelijk adrenaline en cortisol aan, waardoor je letterlijk 'aan' gaat.

Maar, als stress te lang sluimert – dus aanhoudt zonder voldoende herstel – en daardoor chronisch wordt, verandert het van je vriend in je ergste vijand. Je lichaam blijft in een soort overdrive hangen. En dat eist vaak z’n tol! Je lichaam en geest geven dan signalen:

• Je slaapt slechter
• Herstel na het sporten duurt langer
• Je hebt vaker last van blessures
• Je motivatie daalt
• Je lijf verbrandt meer spiermassa dan vet

Is dit voor jou herkenbaar? Dan is het tijd om jouw stressniveau onder de loep te nemen, lees onderaan deze blog hoe je dit kunt doen/checken.
 

😔 Trauma: de onzichtbare ballast in je rugzak

Waar stress een tijdelijke reactie is, is trauma vaak diepgeworteld. Denk aan het verlies van een dierbare, een heftige jeugd, geweld, of langdurige onzekerheid. Je hoeft geen oorlogsveteraan te zijn om getraumatiseerd te zijn: zelfs ogenschijnlijk ‘kleinere’ ervaringen kunnen diepe sporen achterlaten.

Trauma zet je lichaam in een constante staat van paraatheid. Je zenuwstelsel raakt ontregeld. Je zit letterlijk in de overlevingsstand – en dat merk je ook in je sportgedrag:

• Je bent óf extreem gedisciplineerd (controlebehoefte), óf je haakt snel af (vluchtgedrag)
• Je kunt moeite hebben met rustdagen (want stilzitten voelt onveilig)
• Je gaat steeds over je grenzen, of je durft er juist niet aan te beginnen
• Je lichaam lijkt niet mee te werken, hoe hard je ook traint

 

🏋️‍♀️ Kunnen stress en trauma ook brandstof zijn?

Ja, zeker! Veel sporters gebruiken stress of trauma als brandstof: "Ik laat het ze wel zien!" of "Sport is mijn therapie." En ja, sporten kan zeker een krachtige uitlaatklep zijn. Het kan helpen om spanning los te laten, endorfines aan te maken en je zelfvertrouwen op te bouwen.

Maar, het is en blijft belangrijk om het verschil te herkennen tussen gezonde motivatie en overcompensatie. Als je continu sport om iets te bewijzen, te verdoven of om je emoties te onderdrukken, raak je uiteindelijk opgebrand. Dan ben je aan het rennen voor iets, in plaats van trainen vanuit kracht. Daar zit een heel groot verschil tussen.
 

🔎 Hoe weet je of stress of trauma jouw sportprestaties beïnvloedt?

Dus, nog één keer. Check jezelf op de volgende symptomen:

• Je sport veel, maar boekt weinig resultaat
• Je slaapt slecht of voelt je vaak uitgeput
• Je ervaart onverklaarbare lichamelijke klachten
• Je bent snel geïrriteerd of juist vlak van emotie
• Je gebruikt sport als manier om te ‘ontsnappen’ aan je gevoel

Herken je dit bij jezelf? Of misschien bij je partner? Dan is het geen zwakte om hulp te zoeken – het is juist krachtig. Praat met je coach, een psycholoog of lichaamsgericht therapeut. Zij kunnen je helpen om weer in balans te komen, zodat je vanuit rust en vertrouwen traint.
 

💡 Wat kun je zelf doen? (5 tips)

Wij geven je v​​​ijf praktische tips:

1. Luister naar je lichaam > Niet elk signaal is een uitdaging om te negeren. Vermoeidheid, pijn of gebrek aan motivatie zijn soms gewoon een stoplicht.
2. Werk aan je herstel > Herstel is net zo belangrijk als training. Slaap, ademhaling, rustmomenten en goede voeding zijn cruciaal.
3. Beweeg bewust > Kies soms ook voor rustige vormen van bewegen zoals wandelen, yoga of mobiliteitsoefeningen.
4. Check je motivatie > Sport je om iets te bewijzen? Om ergens van weg te rennen? Of omdat je écht goed voor jezelf wilt zorgen?
5. Praat erover > Je hoeft het niet alleen te doen. Een coach, therapeut of goede vriend kan helpen om inzichten te krijgen en patronen te doorbreken.

 

✨ Let’s get VYTAL!

Stress en trauma kunnen je tijdelijk scherp maken – maar op de lange termijn kosten ze je méér dan ze opleveren. Echte kracht komt niet uit vechten, maar uit verbinden: met jezelf, met je lichaam en met je grenzen. Train hard, maar rust minstens zo hard. En durf vooral op je gevoel af te gaan.

Gebruik je de VYTAL-app? Dan weet je dat er, naast 2100+ gezonde recepten, ook 500+ meditaties, oefeningen en workouts beschikbaar zijn. Ga voor de optimale combinatie tussen rust en herstel en zorg ervoor dat overcompensatie (en overtraind raken) niet in jouw ‘boekje’ - lees: VYTAL-app - voorkomt!

Ken je de VYTAL-app nog niet? Klik dan hier om ‘m 14 dagen gratis uit te proberen.

Ben je een (VYTAL) coach? Dan kan jij jouw klanten, leden en sporters hier goed mee helpen. Naast de module voor voedingscoaching, vind je in de VYTAL-app namelijk ook een module voor training & mindset. Hiermee begeleid je jouw klanten op een verantwoorde manier naar het bereiken van hun fitness en gezondheidsdoel. Zonder dat zij er, tijdens jouw trainingen en programma’s, stiekem aan onderdoor gaan door sluimerende stress en onverwerkte trauma’s. 

Ontdek VYTAL voor coaches gratis tijdens een online demo of activeer hier een testaccount. Met VYTAL word je die coach die écht verschil maakt voor zijn of haar klanten.

Let’s get VYTAL!